318 Appendices benaderingen voor specifieke subgroepen van patiënten door te ontwikkelen en te evalueren. We bieden een aantal mogelijke aanpassingen en alternatieven voor toekomstig onderzoek die kunnen helpen om de effectiviteit van sociale netwerkinterventies bij forensisch psychiatrische patiënten te optimaliseren. Ten eerste wordt aanbevolen om de behandeleffecten van vrijwilligers uit de gemeenschap te vergelijken met de effecten van andere ondersteunende hulp- of zorgverleners. Onderzoek toonde bijvoorbeeld aan dat één-op-één ondersteuning door een ervaringsdeskundige de potentie heeft om persoonlijke groei te initiëren en behandeluitkomsten te verbeteren bij patiënten met crimineel gedrag (Im Kang & Kang, 2022; Lenkens et al., 2023; Smit et al., 2022). Contact met een ervaringsdeskundige heeft mogelijk meer impact dan vrijwilligers, omdat zij gezien hun eigen ervaringen een geloofwaardiger rolmodel zouden kunnen zijn. Bovendien zijn ervaringsdeskundigen, vanwege hun eigen doorgemaakte transitie naar herstel, mogelijk beter in staat om te laten zien dat verandering mogelijk is en hoop te bieden (Lenkens et al., 2023). Daarnaast leert de ervaring dat forensische patiënten met sociale netwerkproblemen uiteindelijk vaak niet gekoppeld wilden worden aan een vrijwilliger, omdat ze naar eigen zeggen genoeg mensen in hun persoonlijke netwerk hadden. Voor deze groep cliënten zou het betrekken van bestaande sociale netwerkleden of persoonlijke steunbronnen, zoals familie, vrienden en buren, mogelijk beter aansluiten (van Dam et al., 2018). Ten tweede kan onderzocht worden of behandeleffecten van sociale netwerkinterventies verbeterd worden als wederzijdse steun tussen patiënten en vrijwilligers, in plaats van eenzijdige steun van vrijwilligers naar een patiënt, wordt benadrukt, omdat het geven van steun net zo belangrijk kan zijn als het ontvangen van steun (Seebohm et al., 2013). Een uitwisseling van steun zou het gevoel van eigenwaarde en het gevoel van belang te zijn voor een ander kunnen vergroten, wat een positieve invloed op het mentaal welbevinden kan hebben (Pernice et al., 2017; Thoits, 2011). Ten derde zou toekomstig onderzoek het effect van een combinatie van verschillende type sociale netwerkinterventies kunnen onderzoeken (Heaney & Israel, 2008). Specifiek voor patiënten die de sociale vaardigheden missen om een relatie te ontwikkelen en te onderhouden, zou een sociale vaardigheidstraining in combinatie met een informele sociale netwerkinterventie kunnen worden onderzocht. Verder kunnen digitale platforms of applicaties gecombineerd worden met één-op-één ondersteuning door vrijwilligers (Alvarez-Jimenez et al., 2021; Lim et al., 2023). Tot slot kan de optimale duur van interventies worden onderzocht. Implicaties voor praktijk en beleid Allereerst moedigen we behandelaren aan om aandacht te besteden aan sociale netwerkversterking tijdens de behandeling van (forensisch) psychiatrische patiënten met complexe en chronische problemen. Er zijn meerdere interventies gericht op het verster-
RkJQdWJsaXNoZXIy MjY0ODMw