313 Nederlandse samenvatting NL Tot slot, naar aanleiding van de uitbraak van de COVID-19 pandemie tijdens de RCT, onderzochten we in hoofdstuk 6 de impact van de COVID-19 maatregelen op sociale relaties van forensisch psychiatrische patiënten die deelnamen aan de RCT. Ten eerste onderzochten we de mate van tevredenheid over de kwaliteit van sociale relaties bij patiënten voorafgaand aan de COVID-19 maatregelen. Ten tweede onderzochten we of (a) de kwaliteit van sociale relaties verslechterde als gevolg van de COVID-19 maatregelen en (b) of de kwaliteit van sociale relaties verslechterde over tijd. Ten derde werd onderzocht of eenzaamheid en sociale steun voorspellers waren van negatieve veranderingen in sociale relaties ten gevolge van de COVID-19 maatregelen. We analyseerden baseline en follow-up metingen van 70 patiënten die deelnamen aan de RCT tijdens de COVID-19 pandemie met behulp van een mixed methods design. Uit de resultaten bleek dat gevoelens van ontevredenheid over de kwaliteit van sociale relaties, gevoelens van eenzaamheid en negatieve sociale steun al duidelijk aanwezig waren bij forensische patiënten vóór het begin van de COVID-19 maatregelen. Met uitzondering van familierelaties die in de loop van de tijd in kleine mate verslechterden, toonden de resultaten aan dat de meerderheid van de patiënten geen veranderingen in sociale relaties lieten zien als gevolg van de COVID-19 maatregelen. Bovendien vonden we geen veranderingen over tijd. Kwalitatieve resultaten suggereren dat de afwezigheid van negatieve veranderingen te maken zou kunnen hebben met het feit dat sociale netwerkproblemen, zoals een sociaal isolement en het hebben van vermijdende houding ten opzichte van anderen, voor de aftrap van de maatregelen werden gerapporteerd. Daarnaast vonden we dat emotionele eenzaamheid meer negatieve veranderingen als gevolg van de maatregelen voorspelde in algemene sociale relaties en romantische relaties bij forensische patiënten. We concluderen dat sociale relaties van forensisch psychiatrische patiënten met reeds bestaande sociale netwerkproblemen een punt van zorg bleven gedurende de COVID-19 pandemie. Verder suggereren we dat interventies gericht op het ontwikkelen en onderhouden van sociale banden, in het bijzonder bij forensisch psychiatrische patiënten met een hogere mate van emotionele eenzaamheid, belangrijk kunnen zijn in het geval van toekomstige pandemieën. Sterktes en beperkingen van dit onderzoek Uit het literatuuronderzoek in dit proefschrift bleek onder andere dat er tot op heden weinig onderzoek naar de effectiviteit van sociale netwerkinterventies bij forensisch psychiatrische patiënten is verricht. Bovendien wordt in dit onderzoeksproject voor het eerst een RCT naar de effectiviteit van een informele sociale netwerkinterventie bij forensisch psychiatrische ambulante patiënten ontwikkeld, uitgevoerd en beschreven. Hiermee levert dit proefschrift een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling, het begrip en de implementatie van specifieke evidence-based sociale netwerkinterventies voor forensische
RkJQdWJsaXNoZXIy MjY0ODMw