57 Privatiseren van identiteitsverschillen: Politiek Liberalisme een fundamentele waarde, en essentieel voor wie hij is. De publicatie van de roman doet volgens de mening-liberaal niemand kwaad (je hoeft het immers niet te lezen), en zou daarom toegestaan moeten zijn. Tegenover de mening-liberaal staan ‘orthodoxe gelovigen’. Voor een orthodoxe gelovige is het geloof een essentieel onderdeel van wie hij is. De publicatie van een roman die beledigt wat voor de orthodoxe gelovige heilig en essentieel dierbaar is, kwetst hem persoonlijk, en beperkt hem in zijn zelf-expressie. Essentieel onderdeel van zijn geloof is namelijk dat wat heilig is publiekelijk geëerd wordt, en dus niet alleen in de privésfeer. In zijn ogen zou de roman verboden dan wel gecensureerd moeten worden. In het conflict over de vraag of publicatie wel of niet is toegestaan, beroepen meningliberalen zich op veronderstelde publieke redenen zoals de vrijheid van meningsuiting. De orthodoxe gelovigen hebben evident niet-publieke redenen die voortkomen uit hun specifieke religie, die tevens hun levensbeschouwelijke doctrine is. Zij kunnen echter ook publieke redenen hebben voor hun claims. Zij erkennen bijvoorbeeld vrijheid van meningsuiting, maar niet zonder grenzen. Volgens hen moet er een afweging gemaakt worden tot andere waarden in een samenleving. Horton schetst hun gevoelens in de Rushdie-zaak als volgt: “What they mostly objected to was, as they saw it, a deliberately offensive and abusive ridiculing of their deepest convictions and the way of life of their community, which represented an attack on their self-respect and encouraged religious hatred and intolerance towards an already disadvantaged minority” (Horton 2003, 17–18). Kortom, hoewel de orthodoxe gelovigen zeker niet-publieke redenen hebben voor hun standpunt, kunnen ze in het publieke debat ook publieke redenen naar voren brengen.57 De waarden in het citaat hierboven van respect en het voorkomen van haat en intolerantie tegenover een minderheid lijken op het eerste gezicht tamelijk overtuigende publieke waarden. Binnen de groep van orthodoxe gelovigen kunnen verschillende posities ingenomen worden.58 In de eerste plaats kunnen er fundamentalisten bestaan die alleen niet-publieke redenen naar voren brengen, zoals ‘In ons heilige boek is X voorgeschreven, dus iedereen moet zich aan X houden’.59 De autoriteit van deze reden is overduidelijk niet-publiek. Daarnaast zijn er ook gematigde orthodoxe gelovigen die respect willen voor hun identiteit, maar het bestaan van een pluriforme samenleving en de autoriteit van publieke redenen onderschrijven. 57 Zoals eerder aangegeven kan bediscussieerd worden of bepaalde redenen daadwerkelijk publieke redenen zijn. Voor het argument in dit hoofdstuk neem ik aan dát er publieke redenen zijn die de orthodoxe gelovigen kunnen aanvoeren. Een waarde als ‘tolerantie voor minderheden’ beschouw ik als een overtuigend onderdeel van een overlappende consensus. 58 Merk op dat dezelfde differentiatie zou kunnen gelden voor mening-liberalen. 59 In de Rushdie zaak werd een fatwa uitgevaardigd die inhield dat elke moslim verplicht was Salman Rushdie om te brengen. 2
RkJQdWJsaXNoZXIy MjY0ODMw