243 Samenvatting en verschillende werkvormen zoals workshops, dialogen, conferenties et cetera zijn uitgeprobeerd (zie paragraaf 7.1.2 voor uitwerking van enkele voorbeelden). Deze alternatieve conflictoplossing is gericht op een ‘transformatie’ van hoe betrokkenen zichzelf, elkaar en hun relatie zien. Transformatie kan hierbij begrepen worden als een proces waarin partijen zich bewust worden van hun vooronderstellingen, bijvoorbeeld over wat essentieel voor hen is, en van hoe deze vooronderstellingen beperkend zijn voor hoe zij de wereld waarnemen, begrijpen en ervaren. Transformatie vindt plaats als deze vooronderstellingen zodanig worden aangepast dat een nieuw, integraler en inclusiever perspectief mogelijk wordt en de partijen in kwestie naar dat nieuwe inzicht gaan handelen. Zulke initiatieven tot alternatieve conflictoplossing zijn vaak incidentele acties in de context van grootschalige, gewelddadige conflicten, maar er zijn ook initiatieven die betrekking hebben op meer praktische, alledaagse conflicten, bijvoorbeeld in mediation. Ondanks inspirerende en veelbelovende resultaten is empirisch onderzoek naar de effectiviteit van deze benadering van conflicten niet overtuigend uit te voeren. Wat ontbreekt is een onderbouwing van wanneer er sprake is van succes en waar de interventie op is gebaseerd. Door het ontbreken van zowel een gedegen onderbouwing als empirisch bewezen effectiviteit van ‘alternatieve’ conflictoplossingsmethoden wordt in veel conflictsituaties ondanks de aandacht voor fundamentele behoeften vastgehouden aan oplossingsstrategieën die gebaseerd zijn op een onderhandeling (waarover ironisch genoeg gesteld zou kunnen worden dat de ineffectiviteit ervan wel bewezen is) of aan oorlogvoering. In dit proefschrift ontwikkel ik een theorie waarin een normatieve onderbouwing wordt gegeven van wat een stabiele en rechtvaardige oplossing is van identiteitsgerelateerde morele conflicten. Zo’n theorie biedt nieuwe mogelijkheden voor empirisch onderzoek naar de effectiviteit van specifieke interventies, en aanwijzingen voor het ontwikkelen van instituties waarmee al in een vroegtijdig stadium conflicten kunnen worden opgelost, of zelfs voorkomen. Het gaat dan niet alleen om het oplossen van conflicten, maar ook om het waarborgen van constructieve samenwerking van mensen met verschillende fundamentele waarden en overtuigingen. Identiteit begrijpen als een netwerk van commitments Over ‘identiteit’ zijn filosofische boekenkasten vol geschreven. Bij hardnekkige conflicten gaat het vooral om biografische identiteit, ofwel hoe begrijpt en definieert iemand zichzelf. Objectieve en sociale kenmerken kunnen wél van invloed zijn op wat iemand als essentieel beschouwd voor wie hij of zij is, maar deze kenmerken zijn niet constitutief voor zelf-begrip in subjectieve zin. Iemand kán zichzelf op een manier begrijpen die afwijkt van objectieve of sociale kenmerken. Het onderscheid tussen objectieve, sociale en subjectieve claims is belangrijk om identiteitsgerelateerde morele conflicten goed te begrijpen. Conflicten kunnen uiteengerafeld worden in drie lagen: A
RkJQdWJsaXNoZXIy MjY0ODMw