22 Hoofdstuk 1 dat men zichzelf in verleiding brengt het commitment niet waar te maken. Hiermee is een commitment onderscheiden van een gewone intentie of een plan, die afhankelijk zijn van de omstandigheden. Wat iemand als essentieel ervaart, is op dezelfde wijze anders dan een intentie, plan of wens, ofwel: “One’s deep identity is defined by one’s fundamental commitments to projects and relationships.” (Calhoun 2009, 614). Kortom, een identiteit hebben betekent niet dat iemand alleen maar zit te denken aan (of voelen) hoe essentieel iets voor hem of haar is. Een identiteit hebben is essentiële commitments (proberen te) realiseren. Als iemand zijn of haar commitments probeert te realiseren, is er sprake van ‘zelf-expressie’. Dit betekent ook dat een verandering in commitments een verandering van identiteit, en daarmee van zelf-begrip, constitueert (Calhoun 2009, 615–21; Chang 2013, 79–80). Mensen hebben meerdere commitments. Sommige staan relatief los van elkaar (zoals het commitment aan welzijn voor het gezin en het commitment om werkafspraken na te komen), andere zijn sterk met elkaar verbonden (zoals het commitment om werkafspraken na te komen en het commitment om bepaalde resultaten te boeken). Direct of indirect zijn commitments met elkaar verbonden. Iemands identiteit kan dan ook begrepen worden als een netwerk van (essentiële) commitments. Iemand kan commitments hebben die hij of zij niet als essentieel beschouwd. Commitments kunnen onderling tegenstrijdig zijn (zoals het commitment aan gezondheid en het commitment aan lekker eten). Bij een conflict tussen commitments kan blijken dat het ene zwaarder weegt dan het andere. Het overrulde ‘commitment’ krijgt dan alsnog de status van een intentie, plan of wens. Tegenstrijdige essentiële commitments leveren een probleem op voor de persoon in kwestie. Er is dan sprake van een innerlijk identiteitsconflict.17 Tenslotte, als partijen duidelijke standpunten innemen zal ik soms ook spreken over wat iemand als essentieel ‘beschouwt’. Het woordgebruik ‘beschouwen’ suggereert bewustzijn over betreffende commitments. Commitments kunnen echter ook onbewust zijn. Onbewuste commitments zijn ook onderdeel van het netwerk van commitments en kunnen als essentieel beleefd worden, maar zijn dan nog ongearticuleerd. Ook ‘zelf-begrip’ hoeft daarom niet per se een bewust, gearticuleerd begrip te betreffen; een gevoel zou onderdeel van ‘zelfbegrip’ kunnen zijn. Ook onbewuste commitments kunnen aanleiding geven tot een conflict. In paragraaf 4.1.2 zal ik toelichten waarom het articuleren van essentiële commitments waardevol is. Articulatie en bewustwording van het zelf-begrip spelen een belangrijke rol in elkaar beter te begrijpen en een oplossing te bereiken. Door identiteit te begrijpen als een netwerk van commitments kan ook de samenhang met aanduidingen als ‘idee van het goede leven’ en ‘fundamentele waarden’ duidelijk gemaakt worden. Iemand acht iets van waarde als hij of zij het wenselijk of goed vindt dat wat de waarde 17 Zo’n innerlijk identiteitsconflict vertoont gelijkenissen met het fenomeen ‘moreel dilemma’ dat in de literatuur uitgebreid aandacht krijgt. Zie paragraaf 1.3.1 en voetnoot 30.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjY0ODMw