225 Institutionalisering van de Transformatieve Dialoog wapens, beveiligingsmiddelen, alcohol, sigaretten, suiker, drugs, media). Maar ook mensen die juist door polarisatie politieke steun hopen te verwerven, die verlangen naar macht en denken dat door een conflict te kunnen krijgen of die als fanaticus simpelweg gelijk willen hebben. Deze partijen hebben er dus ook baat bij om het idee van een vaststaande identiteit te bevorderen. De conclusie van deze analyse is dat de condities voor een succesvolle institutionalisering van de Transformatieve Dialoog alleen vervuld kunnen worden als het idee van een vaststaande identiteit wordt losgelaten. In hoofdstuk 5 heb ik laten zien dat dit idee van een vaststaande identiteit niet gerechtvaardigd is, sterker nog dat een intersubjectieve interpretatie van identiteit plausibeler is. Maar bovenal zou overtuigend moeten zijn dat tal van de hardnekkigste conflicten, die voor vele mensen een enorme impact hebben en slachtoffers eisen, stabiel en rechtvaardig opgelost kunnen worden door te transformeren hoe we ‘identiteit’ begrijpen. Naast mijn argument voor het commitment aan de Transformatieve Dialoog in paragraaf 6.2.3 is er ook een pragmatisch-evolutionaire rechtvaardiging voorstelbaar voor het commitment aan de Transformatieve Dialoog. In paragraaf 5.2.2 heb ik de redenering van Tadeus Zawidzki aangehaald dat sociale groepen die door vormen van mindshaping een bepaalde homogeniteit tot stand brengen in wat mensen van elkaar kunnen verwachten een evolutionair selectievoordeel op groepsniveau hebben. Globalisering brengt echter nieuwe omstandigheden met zich mee, waarin het geschetste groepsselectie-mechanisme niet langer de drijver van menselijke evolutie kan zijn. In de geglobaliseerde wereld zijn alle gemeenschappen door talloze belangen, allianties en verwevenheden met elkaar verbonden. Als een hardnekkig en hoogoplopend conflict echt de vrije loop zou worden gelaten, zullen de consequenties al gauw mondiaal zijn.265 Een gewelddadige escalatie biedt geen selectievoordeel, en kan in reëel voorstelbare situaties tot een alomvattende vernietiging leiden.266 Bovendien wordt de mensheid geconfronteerd met vraagstukken, zoals klimaatverandering, die een oplossing op mondiaal niveau vergen. Kortom, de menselijke evolutie is niet langer afhankelijk van groepsselectie op het niveau van afzonderlijke stammen, maar van een vermogen van de mensheid als geheel om deze uitdagingen duurzaam op te lossen. Ons begrip van ‘identiteit’ is een normatieve praktijk, bedoeld om een coördinatieprobleem op te lossen. Toen de leefwereld van mensen meer lokaal begrensd was, kon een gefixeerd identiteitsbegrip behulpzaam zijn om de orde te handhaven (met de ontwikkeling van een bevoorrechte groep als neveneffect). De coördinatieproblemen van de huidige geglobaliseerde wereld maken een herzien begrip van ‘identiteit’ noodzakelijk zodat de handeling-coördinerende functie van ‘identiteit’ behouden kan blijven. Dit herziene begrip vereist ‘an acceptance of the 265 Dit schreef ik voor de inval van Rusland in Oekraïne. De wereldwijde impact daarvan, bijvoorbeeld op de voedselvoorziening en energieprijzen is een illustratie van mijn punt. 266 Ook als de gevolgen van een conflict lokaal of regionaal gevoeld worden, is er sprake van een morele verbondenheid waardoor een lokale of regionale geweldsuitbarsting als problematisch wordt ervaren. Duidelijke voorbeelden zijn bijvoorbeeld de conflicten in Rwanda, Joegoslavië, Birma en recent in Oekraïne. Maar het geldt ook bij minder heftige confrontaties zoals de snelwegblokkade in het conflict over Zwarte Piet, of de risico’s die sommige vrouwen lopen of nemen vanwege een verbod op abortus et cetera. Ik zie zulke situaties vooral als gevolg van tekortschietend begrip en vaardigheid om zulke conflicten door een Transformatieve Dialoog op te lossen. 7
RkJQdWJsaXNoZXIy MjY0ODMw