221 Institutionalisering van de Transformatieve Dialoog • Diplomatie: naast gewapend conflict en onderhandeling zou de Transformatieve Dialoog erkend kunnen worden als derde optie en -met gebruikmaking van het onderzoek naar effectiviteit van werkvormen- ingezet worden bij conflicten met identiteitsgerelateerde aspecten; • Politiek: in politieke besluitvormingsprocessen ten aanzien van onderwerpen waar identiteitsgerelateerde conflicten over bestaan kan de Transformatieve Dialoog ingebouwd worden; • Gemeenschappen:260 in gemeenschappen waar identiteitsgerelateerde spanningen bestaan kunnen transformatieve initiatieven een vanzelfsprekende optie zijn in het handelingsrepertoire van overheden en gemeenschappen zelf. Ook kunnen werkvormen gebaseerd op de Transformatieve Dialoog pro-actief geïnstitutionaliseerd worden om identiteitsgerelateerde spanningen te voorkomen en productieve samenwerking te bevorderen.261 De integratie van de Transformatieve Dialoog in de instituties van een samenleving zal - net als Rawls’ ‘well-ordered society’ (zie paragraaf 2.1.2) - een transformerend effect hebben op ieders zelf-begrip en onderlinge relaties. Naarmate de empirische vaardigheid in het organiseren, begeleiden en uitvoeren van (vormen van) de Transformatieve Dialoog toeneemt, zullen identiteitsgerelateerde morele conflicten sneller opgelost worden. Mensen zullen in hun diversiteit erkend en gerespecteerd zijn. Mensen zullen meer oog hebben voor de toegevoegde waarde van andere invalshoeken; levenslang en transformatief leren zal vanzelfsprekend worden en productiviteit zal door verbeterde communicatie toenemen. De instituties generen op deze wijze hun eigen steun. Kortom, de institutionalisering van een transformatief-deliberatief systeem leidt tot een transformatief-deliberatieve samenleving, waarin mensen maximaal ondersteund zijn om authentiek zelf-begrip te ontwikkelen en zich authentiek tot uitdrukking te brengen.262 Deze visionaire schets moet niet begrepen worden als een utopische samenleving, waarin iedereen in een soort authentieke ‘Truman show’ leeft (zie paragraaf 6.1.3). De Transformatieve Dialoog tovert geen ‘roze’ wereld zonder conflicten, waarin iedereen vriendelijk en gelukkig is. De ‘beperkingen van oordeelsvorming’ (zie paragraaf 2.1.1) blijven van kracht; mensen zullen verschillen in tal van talenten, voorkeuren en ook in zelf-begrip. Er zullen dus ook identiteitsgerelateerde coördinatieproblemen (en morele conflicten) blijven ontstaan. Daarbij biedt een transformatief-deliberatieve samenleving natuurlijk wel een voordeel: zulke 260 Onder de noemer ‘gemeenschappen’ kunnen vele sociale situaties begrepen worden: wijken en buurten, organisaties en samenwerkingsverbanden van organisaties, clubs en verenigingen et cetera. 261 Bijvoorbeeld in samenhang met deliberatieve initiatieven waarin uitwisseling van argumenten plaatsvindt. 262 Het institutionaliseren van de Transformatieve Dialoog is te zien als een vorm van zelf-regulatie. Gegeven de geleidelijke fixatie van het zelf-begrip, is het institutionaliseren van een Transformatieve Dialoog een effectieve manier om ervoor te zorgen dat men als het nodig is weer open staat voor nieuwe inzichten, en daarmee authenticiteit (McGeer 2008, 101; 2015, 262; De Bruin, Jongepier, and Strijbos 2015, 823). 7
RkJQdWJsaXNoZXIy MjY0ODMw