220 Hoofdstuk 7 In de derde plaats moet een verbinding aanwezig zijn met formele besluitvormingsprocessen in de samenleving. De uitkomsten van transformatieve processen moeten niet alleen ingebed worden in een sociale omgeving, maar als er uit de transformatie acties volgen die leiden tot voorstellen waar formele besluitvorming voor nodig is, dan moet die verbinding zijn geïnstitutionaliseerd. In het voorbeeld van de burgerdialoog over abortus in Ierland is bijvoorbeeld geregeld dat het parlement de conclusies in wetgeving omzet. Dit betekent dat de circuits van formele besluitvorming open moeten staan voor de resultaten uit transformatieve processen. Die circuits zijn onderdeel van de sociale omgeving die meegenomen moet worden in de transformatie, maar vanwege de formele status van besluitvormingsprocessen kan deze verbinding ook (wettelijk) vastgelegd worden. In bijvoorbeeld internationale conflicten betekent dit dat transformatieve processen erkend moeten worden als onderdeel van diplomatie. Dit proefschrift is er niet op gericht een compleet (utopisch) ontwerp van een transformatiefdeliberatief systeem uiteen te zetten. Net zoals de deliberatieve kwaliteit van samenlevingen voortdurend in ontwikkeling is, kan de transformatieve dimensie stap voor stap toegevoegd worden zodat uiteindelijk een stabiel en rechtvaardig transformatief-deliberatief systeem ontstaat. Ik geef een aantal voorbeelden van interventies die eraan bijdragen de hierboven genoemde condities te vervullen: • Onderzoek: voortbouwend op de transformatieve initiatieven die er al zijn en met gebruikmaking van de conceptualisatie in dit proefschrift kan de empirische effectiviteit van werkvormen en van opleidingen tot transformatieve procesbegeleiders verder ontwikkeld worden;259 • Opleiding: het vormgeven en begeleiden van transformatieve werkvormen verdient als vak onderdeel gemaakt te worden van relevante opleidingen, waarbij ook een eigen afstudeerspecialisatie voorstelbaar is; • Onderwijs: de onderliggende vaardigheden die nodig zijn voor het voeren van een Transformatieve Dialoog dragen evengoed bij aan de effectiviteit van het uitwisselen van argumenten. Autonoom denken is cruciaal voor het functioneren van hedendaagse democratieën en het maken van morele keuzes in snel veranderende omstandigheden; transformatief leren biedt hier de toegang toe (Mezirow 1997, 7–8); • Rechtspraak en mediation: dialogen of processen gebaseerd op transformatieve mediation kunnen vaker en vanzelfsprekender ingezet worden in juridische procedures, als er sprake is van identiteitsgerelateerde aspecten; 259 Zoals uit de in paragraaf 7.1.2 beschouwde literatuur blijkt, vindt er wel (wetenschappelijke) kennisdeling plaats en zijn er pogingen om de effectiviteit van bepaalde initiatieven objectief te meten. Opvallend is dat onderlinge verwijzingen meestal incompleet zijn. De literatuur kenmerkt zich door het etaleren van een bepaalde werkvorm. Er is geen samenhangend en grootscheeps opgezet onderzoek om de effectiviteit verder te ontwikkelen en te meten.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjY0ODMw