219 Institutionalisering van de Transformatieve Dialoog Dialoog waarin zij op autonome wijze hun identiteit transformeren, dan zullen vormen van onderdrukkende machtsuitoefening veel minder kans van slagen hebben. Mensen weten dat ze deelnemen in een proces van mindshaping en welke kenmerken zo’n proces moet hebben zodat hun autonomie gewaarborgd is. Het feit dat mensen brainwashing vrezen, laat overigens zien dat mensen ook een twijfel hebben bij een door introspectie kenbare, ‘vaststaande’ identiteit. Het is niet uitgesloten dat er parallel aan het institutionaliseren van de Transformatieve Dialoog en het ontwikkelen van ‘ontmaskeringsvaardigheden’ mensen zijn die hun acteurscapaciteiten verder perfectioneren. Het institutionaliseren van de Transformatieve Dialoog leidt echter tot een gedeelde betekenishorizon, waarin de collectieve transparantie over ieders identiteit het risico op misbruik verkleint. Die transparantie zorgt ervoor dat mensen betrouwbaarder persoonsmodellen van elkaar ontwikkelen, waarmee het makkelijker wordt authenticiteit te beoordelen. Uiteraard kan niet iedereen voor iedereen op deze manier inzichtelijk worden. Het gaat erom dat het institutionaliseren van de Transformatieve Dialoog leidt tot meer inzicht (binnen netwerken van relaties) in ieders zelf-begrip, zodat de kans groter is dat mensen manipulaties door iemand anders kunnen herkennen. 7.3 Naar een transformatief-deliberatieve samenleving In deze paragraaf zal ik schetsen hoe de Transformatieve Dialoog in de praktijk geïnstitutionaliseerd kan worden in een transformatief-deliberatief-systeem (paragraaf 7.3.1). Vervolgens zal ik ingaan op de blokkades die mensen hierbij kunnen ervaren en hoe die in een transformatief-deliberatieve samenleving overwonnen kunnen worden (paragraaf 7.3.2). Tenslotte zal ik ingaan op de wijze waarop vanuit de theorie van de Transformatieve Dialoog kan worden omgegaan met irrationele en onredelijke mensen (paragraaf 7.3.3). 7.3.1 Condities voor een succesvol transformatief-deliberatief systeem In paragraaf 7.2.1 heb ik betoogd dat processen gebaseerd op de stappen van de Transformatieve Dialoog geïnstitutionaliseerd kunnen worden als onderdeel van een transformatief-deliberatief systeem. Om transformatieve processen in zo’n systeem te kunnen benutten om stabiele en rechtvaardigde oplossingen voor IRMC’s tot stand te brengen moet aan een aantal condities worden voldaan. In de eerste plaats moet de identiteitsgerelateerde dimensie van conflicten herkend worden. Dit betekent dat de verschillen tussen en de samenhang van claims over feiten (ofwel waarheidsclaims), over belangen (ofwel rechtvaardigheidsclaims) en over identiteiten (ofwel authenticiteitsclaims) expliciet onderscheiden moet worden. Vervolgens moet vanzelfsprekend zijn dat processen gebaseerd op de Transformatieve Dialoog ingezet worden voor het oplossen van de conflicterende authenticiteitsclaims, net zoals bijvoorbeeld (wetenschappelijk) onderzoek vanzelfsprekend is om conflicterende waarheidsclaims op te lossen. In de tweede plaats moeten de uitkomsten van transformatieve processen zodanig geborgd worden dat deelnemers ondersteund worden bij het weerstaan van de sociale druk van hun eigen sociale omgeving om weer terug te transformeren in de oude identiteit. Dit betekent dat die sociale omgeving een rol krijgt in de wijze van institutionalisering. 7
RkJQdWJsaXNoZXIy MjY0ODMw