209 Institutionalisering van de Transformatieve Dialoog theorie van de Transformatieve Dialoog is dat onderzocht kan worden hoe de stappen 3, 4 en 5 meer expliciet plaats kunnen vinden en of daarmee de mate van oplossing toeneemt. De ‘mate van oplossing’ kan hierbij bijvoorbeeld begrepen worden als het aantal mensen voor wie het conflict verdwenen is. Door niet expliciet te brainstormen, maar het proces vanzelf te laten plaatsvinden, zullen er vermoedelijk vele kleine stapjes gezet moeten worden in plaats van een of enkele grote.247 De voorbeelden van transformatie die in de vorige paragraaf zijn onderzocht (en ook andere248) zijn veelal incidentele interventies; ze zijn meestal niet ingebed in het bredere institutionele systeem van samenlevingen. Een voorbeeld dat wel is ingebed in een institutioneel systeem, en ook tot wezenlijke wetswijziging heeft geleid, is de ‘citizens assembly’ in Ierland over -wederom- abortus (Curato, Hammond, and Min 2019, 36). Omdat de politiek zelf niet tot een oplossing kon komen, is er besloten tot een burgerdialoog. Een groep van 100 door loting bijeengebrachte burgers hebben alle mogelijke informatie gepresenteerd gekregen en uiteindelijk in meerderheid aanbevelingen gegeven aan de politiek om de abortuswetgeving te versoepelen.249 De theorie van de Transformatieve Dialoog onderscheidt wat een stabiele en rechtvaardige oplossing van een hardnekkig, ofwel identiteitsgerelateerd, moreel conflict, constitueert. Gezien de impact van zulke conflicten is er daarom reden te onderzoeken hoe de Transformatieve Dialoog effectief in de praktijk gebracht kan worden, niet als incidenteel, sympathiek initiatief, maar als een geïnstitutionaliseerd onderdeel van een samenleving. 7.2 Transformatie, deliberatie en macht De Transformatieve Dialoog is in dit onderzoek ontwikkeld vanuit een deliberatieve traditie, die haar oorsprong vindt bij Rousseau en Kant. Het basisidee van deliberatieve theorieën is dat wat rechtvaardig is niet bepaald wordt door de autoriteit van een (willekeurige) morele bron, maar beredeneerd kan worden vanuit het perspectief van alle betrokkenen. Dit beredeneren kan in theorie bijvoorbeeld plaatsvinden door universele principes te rechtvaardigen (Healy 2011a, 297) of in de praktijk door reflectie op voorkeuren, waarden en belangen (Mansbridge 2010, 65). In hoofdstuk 2 heb ik laten zien hoe Rawls universele rechtvaardigheidsprincipes afleidt met het gedachtenexperiment van de ‘originele positie’, en op basis daarvan een institutionele basis voor samenleven legt. In hoofdstuk 3 heb ik laten zien hoe Habermas een discours-model introduceert gericht op rationele overeenstemming op basis van het Putnam 2004; Ercan 2017b; Maddison 2015; Mezirow 1997; Mälkki and Green 2016; Drimie et al. 2018; Miller 2004; Jaramillo et al. 2016; LeBaron and Castarphen 1997). 247 Zie paragraaf 1.2.1 over tussenstappen om tot een oplossing te komen. 248 Zoals bijvoorbeeld in (Leary 2004; Stewart and Shamsi 2015; Ercan 2017b). 249 Veel deelnemers melden hun deelname als verrijkend te hebben ervaren en geven aan niet te hebben verwacht dat zij uiteindelijk voor versoepeling zouden zijn. In de gevonden literatuur wordt het proces binnen dit burgerforum niet nader beschreven behalve dan dat er feitelijke informatie is overgedragen. Gezien de verschuiving die dit proces heeft betekend in een al decennia vastzittend conflict kan het niet anders dan dat voor- en tegenstanders elkaar beter begrepen hebben op een manier dat er ruimte ontstond om op basis van de aangereikt informatie diepgewortelde en essentieel geachte overtuigingen te veranderen. 7
RkJQdWJsaXNoZXIy MjY0ODMw