181 Rechtvaardiging van de Transformatieve Dialoog Bijvoorbeeld, zelfreflectie en imitatie vinden intern consistent plaats, maar als iemand een identificatie ter discussie stelt is er geen externe consistentie. Bij conformeringsmechanismen is er sprake van externe consistentie met een ander individu of een specifieke groep, maar niet met een groep die de betreffende norm ter discussie stelt, en de conformering hoeft niet interne consistent te zijn. Alleen mindshaping door sociaal leren is tegelijkertijd intern en extern consistent. Zoals in paragraaf 5.3.3 al aangegeven is de Transformatieve Dialoog is in feite een gedetailleerde uitwerking van ‘sociaal leren’ op het gebied van zelf-begrip. Kortom, de Transformatieve Dialoog kan geïnternaliseerde onderdrukking bloot leggen en daarmee leiden tot een verfijnder, ofwel meer authentiek, zelf-begrip. Als er sprake is van een identiteitsgerelateerd coördinatieprobleem dan is de Transformatieve Dialoog de vorm van mindshaping om dat zodanig op te lossen dat ieders autonomie gewaarborgd is, en ieders mate van authenticiteit toeneemt. Als iemand niet geconfronteerd wordt met een identiteitsgerelateerd coördinatieprobleem, dan is een opgezochte of fictieve Transformatieve Dialoog nodig om de authenticiteit van het eigen zelf-begrip te ‘toetsen’, waarbij gezien de voortgaande dynamiek ‘ontwikkelen’ in plaats van ‘toetsen’ passender is.229 De identificatie als een alternatief van zichzelf in een Transformatieve Dialoog vindt altijd plaats tegen de achtergrond van een dynamisch begrip van authenticiteit, waarin volledige authenticiteit als regulatief ideaal door de Stelling van Intersubjectieve Authenticiteit (SIA) wordt gedefinieerd. In een specifiek identiteitsgerelateerd coördinatieprobleem of moreel conflict gaat het er niet alleen om wederzijds een alternatief van zichzelf te onderscheiden dat intern en onderling consistent is. De externe consistentieconditie betreft overeenstemming met iedereen. Die bredere context impliceert dat partijen zich proberen te identificeren als een zo authentiek mogelijk alternatief van zichzelf, anticiperend op bekende en nog onbekende conflicten. Een identificatie als een alternatief van zichzelf is dus alleen maar authentiek als de overtuiging aanwezig is dat dit alternatief van alle onderscheiden alternatieven degene is die volledige authenticiteit het meest benadert (ook al is het besef aanwezig dat het ultieme authentieke zelf-begrip nooit bereikt zal worden). Zoals coördinatieproblemen in objectieve zin (betreffende feiten) respectievelijk in sociale zin (betreffende belangen) in een theoretische respectievelijk praktische discours naar waarheid respectievelijk rechtvaardigheid kunnen worden opgelost (Habermas 1976, 68; 1981b, 23), zo kunnen identiteitsgerelateerde coördinatieproblemen ‘authentiek’ worden opgelost in 229 Een socialisatieproces kan door verschillende vormen van mindshaping plaatsvinden. Opgroeiende kinderen kunnen door bedreiging (bijv. door straffen) of door manipulatie (bijv. verzinsels als Sinterklaas) ertoe gebracht worden bepaalde overtuigingen, waarden en normen te internaliseren als deel van hun identiteit. In feite wordt in zo’n ‘niet-authentiek’ socialisatieproces de kiem gelegd voor identiteitsgerelateerde morele conflicten. Kinderen krijgen als het ware een zelf-begrip aangereikt binnen relaties van emotionele hechting. Hun zelf-begrip is daarmee deels een gegeven, hetgeen tot hardnekkige conflicten kan leiden. Een socialisatieproces kan echter ook vorm krijgen door mindshapings-processen die wel voldoen aan (SIA), ofwel de Transformatieve Dialoog. De Transformatieve Dialoog dient niet alleen om een oplossing te onderscheiden voor hardnekkige IRMC’s, maar ook om een socialisatie tot stand te brengen die authenticiteit en autonomie bevordert, en daarmee het ontstaan van IRMC’s voorkomt. 6
RkJQdWJsaXNoZXIy MjY0ODMw