149 Transformatie van zelf-begrip zich ontwikkelen. Ofwel, ‘mindshaping’ moet ook letterlijk en fysiek begrepen worden (Maiese and Hanna 2019, 8–9).191 Tegelijkertijd oefenen mensen zelf ook invloed uit op de instituties en de inhoud van de betekenishorizon. Mindshaping is daarom een reflexief proces, waardoor mensen worden gevormd en waar mensen zelf ook invloed op uitoefenen, en zo anderen vormen (Maiese and Hanna 2019, 37–40). Zowel mindshaping als mindreading worden gezien als onderscheidende kenmerken van menselijke cognitie.192 Tadeus Zawidzki betoogt dat mindshaping het fundamentele proces is in de evolutie van de menselijke soort. De kern van zijn argument is dat geavanceerde mindreading geen evolutionair selectievoordeel biedt (Zawidzki 2013, 2–3). In dit proefschrift zal ik het debat over de vraag of mindreading dan wel mindshaping het primaat heeft, niet behandelen. Wel zal ik Zawidzki’s betoog kort samenvatten, omdat dit de relatie van mindshaping met coördinatieproblemen en conflicten verheldert. Op basis hiervan zal ik later zal betogen dat de Transformatieve Dialoog een vorm van mindshaping is, en dat het oplossen van een IRMC begrepen kan worden als wederzijdse mindshaping (zie paragraaf 5.3.3). De reden dat mindreading geen evolutionair selectievoordeel biedt, is gelegen in wat Zawidzki het ‘holisme-probleem’ noemt. Het holisme-probleem houdt in dat elke toekenning van intenties of mentale toestanden compatibel is met elk mogelijk gedrag, omdat er een oneindig aantal achtergrondfactoren mogelijk is dat dat gedrag kan verklaren (Zawidzki 2013, 66). Bijvoorbeeld iemand zegt honger te hebben en staat op. Op basis van mindreading zou een voorspelling kunnen zijn dat deze persoon iets te eten gaat pakken. De persoon gaat echter niet eten, maar een eindje lopen. Dit gedrag kan bijvoorbeeld verklaard worden door verschillende factoren in de achtergrond, bijvoorbeeld dat het vastentijd is, of doordat betreffende persoon wil afvallen, of geen eten in huis heeft et cetera. Vanwege het holismeprobleem is het onmogelijk om door middel van mindreading voldoende snel én voldoende nauwkeurig voorspellingen te kunnen doen. Omdat mindreading een energie-intensief proces is, levert het daarom geen selectievoordeel op. Ik zal een voorbeeld geven dat illustreert dat veel coördinatieproblemen niet zowel snel als betrouwbaar opgelost kunnen worden door ‘mindreading’.193 191 Zie voor een uitvoerige uitleg (Maiese and Hanna 2019, 37–59; Zawidzki 2013, 29–63). Mindshaping kan ook gerelateerd worden aan de aanname dat een organisme om zichzelf in stand te houden voortdurend zijn relatie tot precaire omgevingscondities moet reguleren. Precaire omgevingscondities kunnen natuurlijk zijn (kou, hitte, water, voedsel), maar ook sociaal. Mensen coördineren (ook pre-reflectief) de invloed die ze op elkaar hebben en deze coördinatie vormt hun gewoontes en de wijze waarop hun geest werkt, en constitueert betekenisgeving (Varela 1997; Di Paolo 2005; De Jaegher and Paolo 2007; Di Paolo 2009; De Jaegher 2009; Di Paolo and De Jaegher 2017; Herschbach 2012; Overgaard and Michael 2015; Cuffari, Di Paolo, and De Jaegher 2015; De Jaegher and Froese 2009)Di Paolo, and De Jaegher 2015; De Jaegher and Froese 2009. 192 Naast alomtegenwoordige samenwerking en flexibele symbolische communicatie (Zawidzki 2013, 1). 193 Volgens (Zawidzki 2008, 195) kan het toeschrijven van mentale toestanden snel plaatsvinden. Bij waarneming van een afremmende auto kan direct de mentale toestand worden toegeschreven dat de automobilist wil afremmen. Het kan ook betrouwbaar, bijvoorbeeld als er communicatie tussen beide plaatsvindt en de toeschrijving gecheckt wordt. Snel èn betrouwbaar tegelijk is moeilijker, zeker als er geen directe communicatiemiddelen zijn (maar ook een gesprek kost tijd), en helemaal als de acties van de een invloed hebben op de mentale toestand van een ander. 5
RkJQdWJsaXNoZXIy MjY0ODMw