140 Hoofdstuk 5 Stap 2: Fusie van horizonnen Het eerste deel van het gesprek kan begrepen worden als een fusie van horizonnen. Regis licht zijn perspectief op de zaak toe. Uit Charles’ reactie blijkt dat hij het perspectief van Regis begrijpt. Vervolgens deelt Charles zijn perspectief, waardoor Regis begrip verwerft over de gevoelige snaar die de uitspraken van de jongens in Charles hebben geraakt. Uit zijn reactie dat iedereen in een glazen huis woont, valt op te maken dat Regis zich de gevoeligheid kan voorstellen. Zijn reactie toont dat hij zich het perspectief van Charles eigen maakt. Voor een fusie van horizonnen is het nodig dat ze een gedeelde menselijke constante onderscheiden. Mijn interpretatie van wat zij zonder het uit te spreken begrijpen als een gedeelde menselijke constante, zou ik omschrijven als “de behoefte aan respect”. Charles geeft aan de behoefte aan respect invulling door een zelf-begrip als ‘kwetsbaar en onzeker’.179 Regis heeft een heel ander zelf-begrip. Hij is ‘iemand die respect afdwingt door streng en intimiderend te zijn’. Beide identiteiten zijn opties om invulling te geven aan de behoefte aan respect. Stap 3: Alternatieven van zichzelf onderscheiden In de casus vindt geen expliciete brainstorm plaats om alle mogelijke identificeerbare alternatieven van zichzelf in beeld te krijgen.180 Wel valt op dat zowel Regis als Charles beïnvloed, of geïnspireerd, worden door de ander. Charles was kwetsbaar (maar op een onverantwoordelijke manier), Regis neemt die kwetsbaarheid over (maar niet de onverantwoordelijkheid). Regis was zelfverzekerd (maar op een intimiderende manier), Charles toont meer zelfvertrouwen (maar niet intimiderend). Kortom, door wie de ander is, wordt met het onderscheiden van een gedeelde menselijke constante een alternatief toegankelijk. Stap 4: Interne en externe consistentie in netwerken van commitments De transformatie die beide doormaken kan ook begrepen worden in termen van commitments. Regis’ initiële commitment om ‘Charles achter slot en grendel te krijgen’ wordt vervangen door commitments als ‘begrip tonen voor Charles’ en ‘een goede afspraak met Charles vastleggen’. Deze nieuwe commitments zijn consistent met de rest van zijn netwerk van commitments, waaronder het principe dat een volwassene een kind niet mag slaan. Charles vervangt zijn commitment aan ‘slachtoffer zijn’ door ‘verantwoordelijkheid nemen voor mijn aandeel’ en ‘ontvangen van de erkenning van Regis’, hetgeen consistent is met andere commitments in zijn netwerk van commitments zoals ‘gerespecteerd worden om wie ik ben’ en ‘geen bespotting accepteren’. 179 Kwetsbaar en onzeker zijn is een manier om respect te krijgen, bijvoorbeeld doordat anderen rekening houden met de kwetsbaarheid en onzekerheid. 180 Zo’n expliciete brainstorm zou een toegevoegde waarde kunnen zijn van het institutionaliseren van de theorie van de Transformatieve Dialoog. Ik kom hierop terug in paragraaf 7.1.3.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjY0ODMw