137 Transformatie van zelf-begrip van interne en externe consistentie van alternatieven van zichzelf ervaren partijen ook de emotionele gehechtheid van anderen. Partijen worden zich bewust van de impact van verschillende alternatieven van zichzelf op het gehele netwerk van commitments van zichzelf en van anderen. In het op waarheid gebaseerde voorbeeld van de volgende paragraaf komen de betrokken partijen door deze bewustwording van ieders belevingswereld tamelijk vanzelfsprekend tot een nieuw begrip van zichzelf (en de ander). Stap 5: Transformatie: identificatie als een nieuw alternatief van zichzelf Transformatie vindt plaats zodra partijen een nieuwe set commitments beschouwen als onderdeel van het netwerk van commitments waaruit hun identiteit bestaat. Dus, als partijen zich identificeren als een nieuw alternatief van zichzelf dat intern en extern consistent is, dan vindt er een transformatie van identiteit plaats waardoor het conflict niet meer aanwezig is (dus stabiel) en beide partijen tot uitdrukking brengen wie zij zijn (dus rechtvaardig). Ter verduidelijking plaats ik enkele opmerkingen. Ten eerste, het is mogelijk dat er meerdere combinaties van alternatieven onderling consistent zijn. Ik maak een vergelijking met een situatie waarin twee personen elkaar willen passeren in een smalle gang. Zij coördineren elkaars handelen om het passeren fysiek mogelijk te maken (De Jaegher and Paolo 2007, 493). Na eventueel eerst dezelfde kant op te stappen, vinden zij een onderling consistente handeling zodanig dat ieder de andere kant van de gang kan bereiken. Hiervoor zijn meerdere mogelijkheden beschikbaar, bijvoorbeeld beide stappen naar rechts of beiden naar links. In de interactie creëren partijen een gedeelde ‘normatieve standaard’ die de oplossing van dit coördinatieprobleem vergemakkelijkt, bijvoorbeeld ‘rechts houden’. Op dezelfde manier coördineren partijen in een Transformatieve Dialoog als welke combinatie van alternatieven zij zich identificeren. Mijn doel is om begrijpelijk te maken hoe een IRMC stabiel en rechtvaardig kan worden opgelost. Dat vereist tenminste één oplossing, maar niet per se maximaal één. Ten tweede, aangezien de oorspronkelijke identiteiten aanleiding geven voor het conflict is het in elk geval geen oplossing als beide partijen zich (blijven) identificeren als het alternatief van zichzelf dat hoort bij de oorspronkelijke identiteit. Ook als een van beide partijen zich aanpast aan de andere partij, ondergaan beide partijen een kleinere of grotere transformatie. Bijvoorbeeld, in emancipatieprocessen, waarin bepaalde groepen dezelfde rechten krijgen als voorheen bevoorrechte groepen, zoals de strijd om algemeen kiesrecht, homo-rechten, transformeert niet alleen de bevoorrechte groep door zich aan te passen, maar ook het zelfbegrip van de voorheen achtergestelde groep transformeert. Men voelt zich bijvoorbeeld volwaardiger lid van de samenleving en na het realiseren van het doel van gelijke rechten zullen de emancipatievoorvechters nieuwe doelen stellen wat leidt tot een nieuw zelf-begrip.176 Ten derde, partijen zouden in theorie hun hele netwerk van commitments kunnen vervangen door een geheel nieuw netwerk. De transformatie heeft dan niet alleen betrekking op het 176 De transformatie van de voorheen achtergestelde partij is wellicht niet per se noodzakelijk voor de oplossing van het conflict, maar hangt er zo mee samen dat ik voorstel het zo op te vatten dat altijd beide partijen een (grotere of kleinere) transformatie ondergaan in een succesvolle Transformatieve Dialoog. 5
RkJQdWJsaXNoZXIy MjY0ODMw