237 Het niet effectief zijn van 2-DL of recidiveren van kwijlen na 2-DL is vermoedelijk multifactorieel waarbij een van de factoren, een alternatieve speeksel route, waarschijnlijk is. Het effect van 2-DL lijkt inferieur aan andere chirurgische procedures zoals SMDR en SMGE. Echter, 2-DL is een korte procedure die in dagbehandeling wordt uitgevoerd met een beperkt risico op ernstige bijwerkingen. De resultaten in dit proefschrift bevestigen bovendien dat submandibulaire Botox effectief is voor de behandeling van anterieur kwijlen, met significante verlichting van de impact van het kwijlen op het dagelijks leven en de zorg, en verbetering van de sociale interactie en het gevoel van eigenwaarde, waarbij de kosten relatief laag zijn, en er slechts een beperkt risico is op bijwerkingen en postoperatieve klachten. Hoewel de ziekenhuis- en gemeenschapskosten na 2-DL significant hoger zijn voor 2-DL, is het behandeleffect na 2-DL hoger en langduriger. Om het behandeleffect na Botox te behouden zijn jaarlijks injecties nodig, dus 2-DL zou op de middellange tot lange termijn kosteneffectief kunnen zijn in vergelijking met meerdere Botox injecties omdat 2-DL qua kosten gelijk is aan 1,5 keer een Botox injectie. In vergelijking met Botox lijkt er een groter effect op te treden na 2-DL, zij het met een grotere morbiditeit. Hoewel er een grotere morbiditeit is na 2-DL, is er in vergelijking met botox een grotere winst in kwaliteit van leven na 2-DL. Enerzijds moet worden gesteld dat er een aanzienlijke mate van recidief is na 2-DL op de middellange tot lange termijn welke waarschijnlijk mede veroorzaakt wordt door alternatieve speekselwegen. Anderzijds is het effect van Botox altijd tijdelijk, en is er een (beperkte) afname van het effect na herhaalde injecties. Wij concluderen niet dat 2-DL Botox moet vervangen, maar als er vraag is naar een potentieel permanente oplossing voor kwijlen, zou 2-DL kunnen dienen als eerste chirurgische behandelingsoptie. Toekomstig onderzoek moet strategieën evalueren om alternatieve speekselwegen te voorkomen na 2-DL. Tot die tijd moeten patiënten en verzorgers worden geïnformeerd over de kans dat het
RkJQdWJsaXNoZXIy MjY0ODMw