#3 Weerstand Zeldzaam voorbeeld van geslaagde burgerweerstand Het leek de gemeente Utrechtse Heuvelrug zo’n mooi idee. Lantaarnpalen uitgerust met wifi, geluidssensoren, camera’s en 5G, de vijfde generatie mobiele telecommunicatie. Maar toen een groep inwoners vijf jaar geleden lucht kreeg van het plan, kwamen zij in het geweer. Het collectief, genaamd Stralen doen we liever zelf, had grote zorgen over mogelijke gezondheidsschade door 5G-straling en over privacy van burgers. ‘We hebben toen een goed onderbouwde brief aan de gemeenteraad geschreven’, vertelt betrokken bewoner Marnix Lamers. Hun relaas vond gehoor. De groep sprak met raadsleden, lanceerde een petitie en mocht een raadsinformatiebijeenkomst organiseren. ‘De griffie van de gemeenteraad vond ons verhaal echt een aanvulling op het debat. Een wethouder vroeg ons zelfs advies over zijn nota lantaarnpalen.’ De gemeenteraad liet zich overtuigen. De lantaarnpalen kwamen er niet en vooralsnog is er geen 5G-netwerk in Utrechtse Heuvelrug. Het is een mooi, maar ook zeldzaam voorbeeld van burgerweerstand die zijn stempel drukt op de besluitvorming over een smart city-project. Bestuurders presenteren technologie als onvermijdelijk Zoals met veel technologische innovaties gebeurt, presenteren beleidsmakers het 5G-netwerk als onvermijdelijk, zegt smart- city-onderzoeker Vivien Butot. ‘Wat je precies vindt van een technologie, maakt in die visie niet zoveel uit. Maar burgers staan daar anders in. Zij ervaren machteloosheid, omdat de overheid hen steeds voor een voldongen feit plaatst.’ Je houdt het toch niet tegen, krijgt Lamers vaak te horen. ‘Dan denk ik: nou, dat hangt er maar net van af.’ Vivien Butot is promovendus aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, waar hij onderzoekt hoe burgers reageren op het idee van de slimme stad. Hij analyseerde onder meer de publieke dynamiek rond 5G. Marnix Lamers was betrokken bij de lokale dialooggroep Stralingsbewust Utrechtse Heuvelrug - Stralen doen we liever zelf, die de gemeenteraad van Utrechtse Heuvelrug wist te overtuigen een pas op de plaats te maken met 5G-lantaarnpalen. 26
RkJQdWJsaXNoZXIy MjY0ODMw