"Jouw buurt, jouw data"

Benut de Omgevingswet als kans voor een collectief gedragen digitale visie In de gesprekken die we rond de game voerden, hoorden we vaak uitspraken als “je ontkomt er niet aan”, “ik heb geen alternatief” of “ik kan toch niet de hele tijd op privacy letten”. Dat suggereert dat mensen weinig handelingsperspectief zien om iets aan hun eigen privacy en data-omgeving te doen. Dat perspectief hebben ze inderdaad ook nauwelijks, omdat je in een slimme stad met zichtbare en onzichtbare datapunten wordt geconfronteerd waar je eigenlijk maar twee opties hebt: wel of niet delen. De nieuwe Omgevingswet schrijft voor dat steden en ontwikkelaars álle betrokkenen, inclusief burgers, moeten betrekken bij de inrichting van nieuwe gebieden (en ook bij de herinrichting van oude gebieden). Langzamerhand beginnen digitale en data-technologieën deel uit te maken van de gesprekken over zo’n omgevingsvisie, maar vaak alleen in de rol van instrument om die omgevingsvisie beter vorm te geven en de doelen makkelijker te realiseren. 37 Een stap verder is de erkenning dat die technologieën zélf ook onderwerp van verschillende ideeën en – niet te vergeten – gevoelens kunnen zijn, en dus ook gezamenlijk,met inbreng van ieders belangen en wensen vormgegeven moeten worden. Dat betekent dat de inbreng van burgers veel eerder in de slimme stadsontwikkeling moet plaatsvinden dan nu gebruikelijk is, zowel op digitaal als fysiek terrein. We hebben elders al gepleit om slimme steden te ontwikkelen aan de hand van een ‘digitale omgevingsvisie’ en herhalen dat pleidooi hier. 38 Een digitale omgevingsvisie houdt in dat je het ontwerp van slimme toepassingen in de stad altijd met burgers en andere betrokkenen vorm geeft. Daarbij hoort de vraag welk probleem je eigenlijk wilt oplossen en bij welke bredere visie op stad de slimme techniek hoort; eveneens moet de vraag zijn of er behalve slimme misschien eenvoudigere, alternatieve oplos- singen zijn. Het proces voor de fysieke omgevingsvisie kan relatief eenvoudig gekopieerd worden naar de ontwikkeling van een digitale omgevingsvisie, waarbij we benadrukken dat slimme, digitale infrastructuur ook een fysieke component heeft die wezenlijk onderdeel uitmaakt van de ruimtelijke kwaliteit. 48